کافه اسپریس (بازسازی)

کافی‌شاپ اسپریس
معمار: هوبا طرح (هومن بالازاده)
موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: 1393
مساحت: 28 مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: امیر درخشی
مسئول طراحی: الهام سیفی آزاد
تیم طراحی: نیلوفر آل‌طه، نوشین عطروش
مدل‌سازی و تصویرسازی سه‌بعدی: مونا رضوی
مجریان نصب آجر: علی اکبری، نصرت‌اله منصوری
مجریان برق: محمد فرد، مجید کمالی
طراح لوگو: علیرضا انوش‌فر
عکس: پرهام تقی‌اف
جوایز: رتبه اول ﮔﺮوه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌ﻫﺎي تجاری جایزه معماری داخلی

منبع خبر: سایت www.iranian-architect

 بازسازی یک مغازه کارت‌فروشی و تبدیل آن به یک کافی‌شاپ به متراژ 28 مترمربع، چالشی برای شروع این کار بود. با توجه به کوچکی فضا و محل پروژه که مرکز فروش صنایع دستی ایران در تهران است، ما با چالشی روبه‌رو بودیم که بتوانیم ایده‌ای را برای طراحی ایجاد کنیم که اولا جوابی برای کوچکی فضا و همچنین، ایجاد هماهنگی با بافت شهری پروژه باشد و در کنار این، بتواند کیفیتی از صنایع دستی ایرانی در فضای داخلی پروژه به وجود آورد. بر اساس این مشخصات، ما سعی کردیم به همراه پرداختن به دیاگرام فضایی پروژه، ایده متریالی طرح را به گونه‌ای طراحی کنیم که از بیرون به درون پروژه، یک ایده یکپارچه‌ دیده شود.

با توجه به آنکه این بنا روبه‌روی ساختمان مرکزی صنایع دستی ایران که یک ساختمان آجری است، قرار گرفته، ما از آجر برای شکل‌دهی فضا استفاده کردیم، ولی با توجه به کوچک‌بودن فضا، آجر را به ابعاد ریزتر تبدیل کردیم، به گونه‌ای که یک آجر 20 در 10 در 5 را به هشت قطعه 5 در 5 در 5 تبدیل کردیم و سپس یک ضلع آن را لعاب دادیم. بنابراین، متریال پروژه بر اساس این مدل آجر شکل گرفت (terracotta با لایه ضدباکتری روی آن) که از نظر بهداشتی نیز جوابگوی نظافت دیوارهای کافه بود.

در ابتدا، وقتی ما از وضع موجود بنا بازدید کردیم، با یک سقف کوتاه در حدود 2 متر ارتفاع و با یک نیم‌طبقه کوتاه‌تر در حدود 1/5 متر ارتفاع روبه‌رو شدیم. با توجه به وضعیت بنا، دیاگرام فضایی طرح می‌بایست مشکلات وضع موجود بنا را حل کند. در قدم اول، تصمیم گرفتیم نیمی از نیم‌طبقه مغازه را تخریب کنیم تا ارتفاع مغازه نیمی از سطح همکف بلندتر شود و سپس آشپزخانه کافی‌شاپ را به همراه سرویس بهداشتی، در بالا قرار دادیم که از طریق یک پله و یک بالابر، با فضای پایین در ارتباط باشد. مساله بعدی، ایجاد یک هواکش قوی برای آشپزخانه بود که می‌بایست در دیاگرام فضایی طرح دیده می‌شد. با توجه به اینکه ما نمی‌خواستیم هواکش صنعتی آشپزخانه در نمای کافه خودنمایی کند و همچنین با آشپزخانه در ارتباط باشد، دیاگرام سه‌بعدی طرح را به گونه‌ای دیدیم که از بیرون به درون کشیده شود و ارتباط بین آشپزخانه و حجم پایین و حجم بیرون را به طور همزمان ایجاد کند. در عین حال، تهویه صنعتی آشپزخانه نیز در طرح مستتر شد. بر این اساس، ما یک دیاگرام سه‌بعدی به وجود آوردیم که همگی این خواسته‌ها را تامین و در عین حال، یک ساختار یکپارچه را برای همگی قسمت‌ها فراهم می‌کرد.

دیاگرام فضایی طرح، تعریفی از مورفولوژی آجرها و نورپردازی فضا را به طور همزمان، ارائه می‌کند، به گونه‌ای که تمامی آجرچینی‌ها بر اساس الگویی که دیاگرام سه‌بعدی طرح ارائه داده است، چیده شده‌اند. نورپردازی اصلی فضا نیز از طریق طراحی چراغ‌هایی که ما بین بندهای آجرها قرارگرفته است، تامین می‌شود که از فخرومدین‌های آجری در بناهای سنتی ایرانی الهام گرفته شده است. متریال دیگری که در پروژه وجود دارد، متریال چوب تیره است که کف سالن، مبل‌ها، میزها و بخش مرتبط با آشپزخانه را شکل داده است.

مساله اصلی در طراحی این فضا، ایجاد تنوع بصری در یک فضای محدود، با حفظ یکپارچگی بیرون و درون فضا بود. در طراحی این پروژه، موقعیت فرد نسبت به پروژه برای درک بنا اهمیت دارد، زیرا با توجه به موقعیت فرد، ترکیب رنگی آبی فیروزه‌ای روی آجرها و رنگ آجرها، به گونه‌ای متفاوت درک خواهند شد. با توجه به اینکه آجرهایی که یک ضلع آنها لعاب دارد، همگی رو به جنوب قرار گرفته‌اند، دیاگرام سه‌بعدی طرح که هندسه یکپارچه‌ای از نحوه آجرچینی به وجود آورده، باعث ایجاد تنوع بصری در یک فضای محدود شده که این جریان از کف‌سازی پیاده‌رو شروع و به درون فضا کشیده شده است.

دیاگرام سه‌بعدی طرح، از نظر متریالی و عملکردی، پروژه را به دو بخش اصلی تقسیم می‌کند:
1) بخش درونی آشپزخانه که در ادامه، از طریق دیوار انتهایی، به کف کافی‌شاپ می‌رسد و نهایتا، تعریف‌کننده درب ورودی کافه است و این بخش، تاسیسات دمنده فضای کافه را در بالای ورودی مخفی کرده است.
2) بخش دیگری که بخش بیرونی و تعریف‌کننده تمامی سطوح آجری است. این سطح، تعریف‌کننده سطح نمای بیرونی باضافه هواکش آشپزخانه و فضای دیوار و سقف‌های داخلی است که از کف پیاده‌روی جلوی کافه شروع می‌شود و به نما و نهایتا، به فضای داخلی انتقال پیدا می‌کند. در این بخش، سعی شده است که نیازهای مختلف فضا، مانند فضایی برای نصب تابلو، از خود آجرچینی شکل پذیرد و عنصر دیگری در فضا نیاید.

روش ساخت و مرمت
در این پروژه، ما سعی کردیم که روش اجرایی را به وجود بیاوریم که پیمانکاران مختلف بتوانند بدون خطا، مراحل کار را به صورت مجزا اجرا کنند. برای این منظور، هر مقطع از آجرچینی را روی یک بنر بزرگ، به صورت یک‌به‌یک چاپ کردیم و فریم‌های فلزی روی بنر خم شدند و روی هر فریم، محل دقیق آجرها به صورت میله بیرون‌زده قرار گرفته شد و آجرها، با توجه به آنکه در یک ضلع‌شان سوراخی برای نصب داشتند، در محل‌هایشان نصب شدند. به این صورت، آجرچینی به صورت دقیق و بر اساس طرح سه‌بعدی خود چیده شد. نورپردازی مابین آجرها نیز با استفاده از یک طرح دست‌ساز صورت پذیرفت و ترکیب نور SMD با پلکسی‌گلاس، یک فنر است که مابین آجرها نصب شده و برای تعمیرات آنها نیز از بیرون، به راحتی در دسترس است و کاربر می تواند به راحتی آنها را بیرون بکشد.

نوآوری‌ها و مزایای پروژه
1) یکپارچگی کل و جزء در دیوارها، سقف‌ها و نورپردازی بیرون و درون طرح، با استفاده از یک متریال سنتی که معرف هویت معماری ایرانی است
2) سعی در ایجاد ارتباط مغازه با بافت شهری خود که مرکز صنایع دستی ایران است
3) استفاده از لعاب سنتی با بیانی که بتواند در فضای محدود، ایجاد ترکیب رنگ و نور متفاوت کند
4) استفاده از نورپردازی مصنوعی در فضا، با ادغام با هندسه آجرچینی
5) پرهیز از  به‌کارگیری متریال‌های گوناگون در فضای پروژه و ایجاد یک هویت یکپارچه
6) حل مسائل مختلف پروژه از طریق یک دیاگرام کلی سه‌بعدی که کل فضا و هندسه آجرچینی فضا را نیز تعریف کرده است
7) حل‌کردن تاسیسات در میان لایه‌های طرح، به گونه‌ای که تاسیسات در حالت حداقل خودنمایی کند
8) رسیدن به راه‌حل‌های ساده ساخت‌وساز، با توجه به پیچیدگی هندسه آجرچینی طرح

منبع خبر: سایت www.iranian-architect