بازسازی خانه مسکونی کاوه

در روند ساخت‌وسازهای اخیر شهر تهران، شاهد تخریب گسترده خانه‌های قدیمی و جایگزینی آنها با آپارتمان‌ها هستیم. در این میان، بسیاری از خانه‌های ارزشمند و قابل بازسازی مشاهده می‌شود که بدون توجه به کیفیت‌های فضایی و نوع زندگی جاری در آنها، تنها در جهت منافع اقتصادی تخریب می‌شوند. ساختمان مسکونی کاوه، ساختمانی قدیمی است با قدمت ۲۰ ساله که در محور دسترسی محلی یک بن‌بست ۱۰ متری قرار گرفته است. این ساختمان قبل از بازسازی، ساختمانی سه‌طبقه، شامل یک زیرزمین و دو طبقه مسکونی بود که در زیرزمین، فضاهایی مانند انبار و استخر، و در دو طبقه همکف و اول، یک واحد دوبلکس مسکونی قرار داشت.

منبع خبر l سایت معماران ایرانی

بازسازی ساختمان مسکونی کاوه
معمار: دفتر طرح و معماری پرگار (بهزاد حیدری، شیرین صمدیان)
موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: 1392
مساحت: 1400 مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: باقر فولادزاده
همکار طراحی: سالومه محمدی
سازه: جلال‌الدین سجادیان
تاسیسات مکانیکی: آرش مجابی
تاسیسات الکتریکی: مهدی قندیل‌زاده
اجرا: محمدرضا کاظمی
مسئول کارگاه: روزبه ناهیدی
عکس: حسین فراهانی، مهرداد عمرانی

در روند طراحی پروژه، ابتدا بررسی‌ها و تحلیل‌های اولیه صورت گرفت تا بر اساس پتانسیل‌های بنا و با توجه به کمبودهای ساختمان قبلی، بتوان طرح مناسبی ارائه داد. بیشترین معضل ساختمان در حالت قبل از بازسازی، نورگیری در بخش مرکزی ساختمان بود که با توجه به عمق توده ساخته‌شده، نورگیری از شمال و جنوب کافی نبود و با اینکه نورگیر مرکزی در ساختمان قبلی وجود داشت، به دلیل جایگیری نامناسب فضاهای زندگی، امکان استفاده از آن وجود نداشت. بنابراین پلان طبقات به طور کلی تغییر کرد و از اول طراحی شد. این معضل نورگیری در زیرزمین نیز دیده می‌شد.

ایده اولیه طراحی، بر مبنای ایجاد فضای ارتباطی حول نورگیر مرکزی است که نور را به مرکز ساختمان هدایت می‌کند. این فضای ارتباطی، علاوه بر برقراری ارتباط فضاها در طبقه همکف، ارتباط عمودی بین دو طبقه واحد دوبلکس را نیز فراهم می‌کند و به عنوان قلب ساختمان، نور و رنگ را در زندگی روزمره ساکنین جاری می‌کند. در پلان طبقه دوم، با عقب‌نشینی دیوارها از حد نما در قسمت شمالی تراس و در قسمت جنوبی، یک حیاط اختصاصی و فضای نیم‌باز شکل گرفته است. فضاهای اصلی پلان طبقه دوم در اطراف نورگیر مرکزی قرار گرفته‌اند و در حقیقت، این نورگیر در وسط حیاط مرکزی این واحد است. فضای پله نیز در همان جای قبلی پیش‌بینی شده و آسانسور به مجموعه اضافه شده است.

نورگیری زیرزمین با عقب‌نشینی دیوار آن از حد جنوبی نما تامین شده است. زیرزمین، شامل فضاهای خدماتی استخر، سونا و جکوزی، پارکینگ و سرایداری می‌شود، در حالی که فضاهای اصلی زندگی واحد دوبلکس، مانند آشپزخانه، پذیرایی، نشیمن، نهارخوری، و اتاق مهمان، در طبقه همکف و اتاق خواب اصلی، اتاق‌های خواب، اتاق کار و فضاهای وابسته، مانند سرویس، آشپزخانه و لاندری، در طبقه اول قرار می‌گیرند. در طبقه دوم نیز، یک واحد مستقل با مساحت ۲۰۰ متر مربع و حیاط مستقل آن، پیش‌بینی شده است.

در بازسازی نمای شمالی، ترکیب احجام سخت و نرم مد نظر قرار گرفته است؛ احجام دو سمت ورودی حفظ شده و بقیه نما در هماهنگی با این دو ستون عمودی، طراحی شده است. لايه نرم نیز به صورت پوسته یکپارچه چوبی که از طرفی، نقش جان‌پناه و از طرف دیگر، نقش سایبان را ایفا می‌کند، در بين احجام سخت جاي گرفته است. در انتخاب مصالح نیز، همنشینی آب و خاک در کنار هم، ایده اصلی طراحی است. در طراحی نمای جنوبی، سلسله مراتب فضای باز و نیم‌باز و بسته، سبب ایجاد دو لایه در نما شده است که لایه بیرونی با مصالح سخت آجر و فلز، از لایه داخلی که با مصالح چوبی پوشیده شده است، محافظت می‌کند.

برای ایجاد تغییرات در پلان، نیاز به ایجاد تغییرات در سازه دیده می‌شد که با محاسبات مجدد و بررسی سازه، امکان ایجاد این تغییرات فراهم شد. حذف ستون در قسمت نورگیر مرکزی و پله و ایجاد گشایش فضایی، جابجایی بادبندهای شرقی و غربی که در وسط پلان قرار داشتند به آکس‌های اطراف، و تقویت اسکلت برای اضافه‌کردن طبقه دوم، از جمله اقداماتی بودند که در زمینه تغییرات سازه‌ای صورت گرفت.