بازسازی خانه فرهنگ

موضوع پروژه بازسازی «خانه فرهنگ رایزن»، طراحی و اجرای معماری، معماری داخلی، استحکام‌بخشی و محوطه‌سازی یک بنای قدیمی با قدمت 80 سال، در زمینی به وسعت 700 مترمربع بود. در هیاهوی زمانه ما، فضاهای مدرن بسیاری شکل می‌گیرند که تکنولوژی برتر قرن حاضر را به نمایش می‌گذارند و بسیار شگفت‌انگیزند، اما در این پروژه، پاتوقی ساختیم که کمی آهسته و آرام، در کنار صدای آب روان و صدای چکاچک برگ‌ها، به گفتگو بنشینیم و هیاهو را به انتظار بگذرانیم.

خانه فرهنگ رایزن
معمار: گروه معماری و شهرسازی سروستان (مانلی افشنگ، مهفام کوشش)
موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: 1396
مساحت: 1000 مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: آقای بجنوردی
عکس: پرهام تقی‌اف، حسین سپهوند
جوایز: رتبه اول گروه بازسازی ساختمان‌های عمومی دهمین جایزه معماری داخلی ایران (1396)، تقدیرشده گروه بازسازی جایزه معمار 1396

خواسته‌های متعدد کارفرما برای دست‌یابی به برنامه‌های درخواستی، زمان محدود برای طراحی و اجرا، در پیش رو بودن فصل سرما، و بودجه مشخص از سوی کارفرما، ما را به چالشی کشاند که برنامه‌ریزی، خلاقیت، تجهیز و شروع کار، به یکباره در هم آمیخت و موضوع جذاب شد. دست‌یابی به تلفیق فضای فرهنگی با رویکرد ایجاد فضای سبز و دلباز، در کنار ارائه محصولات هنری و موسیقی، ایجاد فضای خودمانی با مقیاس دوست‌داشتنی، و استفاده از مصالح ساده و آشنا در کنار طراحی سیستم‌های تاسیساتی نوین و سازه مورد نیاز، فرآیند چندسویه‌ای بود که در تمام مراحل پروژه، با بازنگری‌های همزمان، در زمان کوتاهی میسر شد.

سازمان فضایی مورد نظر ما در طرح، بر اساس سلسله‌مراتب فضایی عملکردی و توجه به هویت‌بخشی به هر گوشه از بنا شکل گرفت. در قدم اول، ورودی به مثابه کوچه فرعی با طراحی کف‌سازی خاص و سقف نیمه‌بسته، ورودی زاویه‌دار به کافه گلخانه، و نیز محل مکث و تجمع در پرده اول ورود مهمانان، در تلفیق با فضای سبز و در کنار آب‌نما و شفافیت جداره الحاقی کتاب‌فروشی، به عنوان انگیزه‌ای برای ادامه مسیر تا حیاط مکث دوم (میدانچه) شکل گرفته است. حیاط دوم نیز به عنوان مکانی جهت گفتگو، مکث، برپایی برنامه‌های خاص و انتخاب مسیر طراحی شد و از وجود تک‌درخت افرای قدیمی در مرکزیت این حیاط، برای ایجاد نقطه گرهی خاص استفاده شد. دسترسی به مجموعه از این حیاط مربع به سمت سرسرای ورودی و گالری چندمنظوره نیز به طور مجزا طراحی شد که سیرکولاسیون داخلی مجموعه را به خوبی میسر می‌کند.

انتخاب مکان پلکان، ابعاد فضای مقابل ورودی فضای صنایع دستی و راهروی رسیدن به رستوران بام، با ایده حرکت و مکث آزادانه و به وجود آمدن محورهای دید جذاب، در طرح پیش‌بینی و سقف‌ها و جداره‌ها بر این اساس تنظیم شد. همچنین، جداره‌های باز و بسته و پرسپکتیوهای دید آزاد در فضای نیمه‌باز بام، با توجه به چشم‌انداز فضاهای سبز حیاط‌ها و خیابان نیاوران برنامه‌ریزی شد تا فضای دلچسبی برای همه فصول به وجود آید.

رویکردهایی که در طراحی، مورد توجه مشاور قرار گرفته‌اند، عبارتند از:
|- توجه به تحمل ساختمان قدیمی در بارگذاری جدید (استحکام‌بخشی بنای قدیمی)
|- تلفیق برنامه فیزیکی با الگوی معماری بنای اولیه
|- سیرکولاسیون تفکیک‌شده در بخش خدماتی و عمومی پروژه
|- اجرای تاسیسات الکتریکال به صورت کف‌خواب و تاسیسات مکانیکال به صورت نمایان، و پرهیز از تخریب دیوارها
|- اهمیت نقاط مکث و محورهای حرکتی و بصری مورد نیاز برای ایجاد جذابیت گردش در فضا
|- استفاده از مصالح آشنا و موجود در منطقه
|- استفاده از الگوی حجمی سقف‌های شیروانی برای پدیدآمدن سقف جدید گلخانه، در ترکیب با درختان موجود
|- طراحی مبلمان Portable با الگوی تغییرپذیر، با توجه به اجاره‌ای بودن ملک
|- حفظ گنجه‌ها و اجاق‌های ‌دیواری‌ قدیمی در پشت پنل‌های جدید
|- استفاده دکوراتیو از دیوارهای آجری اولیه
|- حفظ تزیینات خانه قدیمی (گچ‌بری، شیشه‌های رنگی، درهای قدیمی)

منبع خبرl سایت معمار ایرانی